CNC TORNA TEZGAHLARINDA G VE M KODLARI

G Kodları

G kodları, CNC programlarının yazımında kullanılan talaş kaldırma işlemlerini doğrudan ilgilendiren kodlardır. G kod numaraları G00 – G99 arasındadır.

GOO – GO  : Kesici takımın boştaki hızlı hareketi

GO1 – G1   : Kesici takımın  talaş kaldırarak hareketi olup takım iş parçası ile temas halindedir.

GO2 – G2   : Saat dönüş yönünde (CW) eğrisel harekettir.

G03 – G3    : Saat dönüş yönünün tersi yönde (CCW) eğrisel harekettir.

G04 – G4    : Bekleme

G20             : İnç ölçü sistemi

G21             : Metrik ölçü sistemi

G28             : Referans noktasına dönüş komutu

G31             : Satır atlama komutu

G32             : Diş açma komutu

G34             : Değişen adımlı diş açma komutu

G40             : Takım ucu yarıçap telafisi iptali

G41             : Takım ucu yarıçap telafisi  (Solda)

G42             : Takım ucu yarıçap telafisi (Sağda)

G50             : Maksimum tezgah mili devir sayısı sınırlama komutu

G54             : İş parçası sıfırı

G55 – G59  : Farklı referans noktaları seçimi

G70             : Finiş tornalama çevrimi

G71             : Boyuna kaba dış çap tornalama çevrimi

G72             : Alın tornalama çevrimi.

G73             : Profile göre dış çap tornalama çevrimi

G74             : Z ekseninde delik delme çevrimi

G75             : X ekseninde kanal açma ve kesme çevrimi

G76             : Çok pasolu diş açma çevrimi

G80             : Delik delme çevrimleri iptali

G83             : Delik delme çevrimi

G84             : Kılavuz çekme çevrimi

G90             : Silindirik dış çap/iç çap tornalama çevrimi (Tek paso)

G92             : Diş açma çevrimi

G94             : Alın tornalama çevrimi

G96             : Sabit kesme hızı

G97             : Sabit devir sayısı

G98             : İlerleme (mm/dak)

G99             : İlerleme (mm/devir)

M kodları (Mnn)

M kodları, CNC programlarının yazımında kullanılan yardımcı fonksiyon kodlarıdır.
Bu kodlar kesme işlemini kolaylaştıran kodlardır. M harfi ve bunu takip eden 2 haneli
rakamlardan oluşur. Aşağıda  başlıca M kodları verilmiştir.

M00 -M0  : Program durdurma (Bu komut görüldüğünde Optinal Stop Switch konumu ne olursa olsun program durur).

M01 -M1  : isteğe bağlı durdurma (Optinal Stop Switch aktif ise program durur).

M02 -M2 : Program sonu (Tek parça imalatında)

M03 -M3  : Tezgah milini saat yönünde (CW) döndürme

M04 -M4  : Tezgah milini saat yönünün tersine(CCW) döndürme

M05 -M5  : Tezgah milini durdur.

M06 -M6 : Kesici takımı değiştir

M08 -M8  : Soğutma sıvısını açma

M09 -M9  : Soğutma sıvısını kapatma

M19            : Soğutma sıvısını kapatma

M30           : Program sonu ve tekrar program başına dön

M98           : Alt program çağırma

M99           : Alt program sonu

CNC programlarının yazımında G ve M kodlarının solunda bulunan sıfır (0) rakamlarının yazılma zorunluluğu yoktur. Bu sıfır rakamlarının yazılması ya da yazılmaması program formatı bakımında hata sayılmaz. M0, programın çalıştırılması esnasında, programın bu M0 satırına gelindiğinde Optional Stop Switch konumu ne olursa olsun tezgâh durur ve bekler. Bekleme süresi tekrar Cycle Start düğmesine basıncaya kadardır. Cycle Start düğmesine ye basıldığında program kaldığı yerden tekrar devam eder.

M0 komutu özellikle ölçü kontrolü, ya da iki tarafı aynı programla işlenecek iş parçalarının işlenmesinde tercih edilir. İş parçasının birinci ucu işlendikten sonra M0 komutunu gören tezgâh durur. Parça çözülür ve işlenmiş kısmından tekrar bağlanır. Cycle Start düğmesine
basılır ve bu sefer iş parçasının daha önce işlenmemiş ucu işlenir. Burada her iki uçtaki işlenecek programların aynı olması şart değildir.

Tek önemli nokta sıkma çaplarının birbirine yakın olması gerekir. Böylece ayna ayaklarının yeniden sıkma ayarı yapmaya gerek kalmaz.
M0 komutu bazen derin deliklerin delinmesinde de kullanılır. Özellikle yumuşak malzemelerin delinmesinde malzeme matkap kanallarını tıkayabilir. Böylesi durumlarda matkap iş parçası dışına alınır ve M0 komutu ile tezgâh durdurulur. Matkabın ucu temizlendikten sonra tekrar Cycle Start düğmesine basılarak delme işlemine devam edilir.

M1, isteğe bağlı stop/durdurma komutudur. programın çalıştırılması esnasında, programın bu M1 satırına gelindiğinde eğer Optional Stop switchi ON konumunda ise tezgah durur. İşleme kalınan yerden devam edebilmek için yine Cycle Start düğmesine basmak gerekir. Yani biz CNC programında M1 komutunu yazmış olsak bile tezgâhın durabilmesi için kontrol ünitesinde Optional Stop switch düğmesinin ON pozisyonunda olması gerekir. Eğer Switch OFF konumundaysa tezgâh durmaz işlemeye devam eder